ارائه مدل بهینه توزیع خردشدگی حاصل از انفجار در معدن سنگریزه سد گتوند علیا

چکیده خردشدگی تابعی از ویژگی های توده سنگ، ماده منفجره و طرح انفجار بوده و فاکتور اصلی در کنترل و کاهش هزینه‏های مراحل مختلف عملیات معدنکاری همچون بارگیری، باربری و سنگ شکنی محسوب می گردد. پیش بینی ابعاد قطعات حاصل از انفجار نه تنها در کاهش هزینه های تولید بلکه در دستیابی به طرح انفجاری بهینه موثر خواهد بود. مطالعات و تحقیقات جدی در این زمینه از سال 1970 صورت گرفته و مدل های متنوعی ارائه شده است. برخی از مدل ها تنها متوسط ابعاد خردشدگی (مدل لارسون) و برخی دیگر تمام توزیع خردشدگی (مدل کوز-رم) را تعیین می کنند. اگر چه پیش بینی دقیق توزیع خردشدگی با استفاده از این مدل‏ها به طور کامل امکان پذیر نیست و به طور تقریبی ابعاد قطعات حاصل از انفجار را می‏توان پیش بینی نمود اما امکان اصلاح آن ها برای هر معدن وجود دارد. در این تحقیق پس از بررسی قابلیت مدل‏های تجربی پیش بینی توزیع خردشدگی در معدن سرریز سدگتوند علیا، مدل چونگ-کاتسابانیز با بالاترین قابلیت پیش بینی خردشدگی حاصل از انفجار در منطقه انتخاب و در معدن سنگریزه شماره یک تصحیح گردید. مدل تصحیح شده در معدن شماره دو اعتبارسنجی شد که نتایج نشان دهنده معتبر بودن مدل است. در مرحله بعد با استفاده از مدل تصحیح شده، الگوهای انفجاری با قطر چال های 76 و 89 میلی متر طراحی گردید به گونه ای که نتایج خردشدگی حاصل، در پوش مجاز مصالح سنگریزه سد گتوند علیا قرار گرفت. همچنین با توجه به مفهوم متوسط خردشدگی و مدل گرادی و کیپ (که بیان کننده تعداد ترک های شعاعی اطراف چال انفجاری است)، مدلی برای پیش بینی متوسط خردشدگی ارائه و در معادن سنگریزه سد گتوند علیا اعتبارسنجی شد. کاربرد و اعتبارسنجی مدل پیشنهادی متوسط خردشدگی در معادن سنگریزه سد گتوند علیا نشان داد که این مدل، مدلی مناسب برای پیش بینی خردشدگی انفجارهای بزرگ مقیاس در معادن روباز است.